ALINTI ÇALINTI TV LOGOLARI

Dünyada televizyon piyasası ABD'li Disney ABC (Movies Anywhere) ile Avustralya ABC Kanalının logo benzerliğini konuşuyor. ABC (American Broadcasting Company 1943) ile ABC (Australian Broadcasting Corporation 1932) aynı kısa ismi kullanıyor. Logolar ve ülkeler farklı olduğu sürece hiç bir sorun yok. Yayıncılıkta markayı birbirinden ayıran ilk unsur logodur. Eğer logolar farklıysa, birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilir. 

Fakat işler ABC için biraz karışık. ABD'nin ABC kanalı kısa süre önce Disney atılımı yaparak dijitale yönlenmiş ve internet tabanlı içerik platformu Movies Anywhere tanıtılmıştı. Yakında Avustralya'da da hizmet verecek olan ABC Movies Anywhere logosu ile Avustralya'nın ABC logosu o kadar çok benziyor ki ülkede tartışmalara sebep oldu. Avustralya ABC 1932 yılında telsiz sinyalinden esinlenerek oluşturduğu logosunu kendi internet sitesinde de detaylarıyla açıklamaya başladı. ABC Movies Anywhere kanadında ise henüz hiç ses yok. Avustralya'da faaliyete geçince nasıl bir kaos yaşanacağını merakla gözlemliyoruz. 

Bizim TV8 logosu da ABC logosuna çok benziyor. Avustralyalılar Türkiye'den yayına geçerse o da bir sorun olabilir. Hatırlarsanız, geçmişte Türkiye'de ABC (AaBeCe) TV ismiyle kanal kurulma denemesi olduğunda uyarılarımız dikkate alınmamış ve aylar süren hazırlıkların ardından ABC ismi değiştirilmek zorunda kalınarak Tele1 adıyla yayına başlanmıştı. (Bu arada okurlarımız bilirler TELE1 ismini 2013'de ilk kullanan da biziz.) 

Bir kanal kurarken her akla gelen ismi kullanmak mümkün değil ama ülkemizde bir çok kanal, logosunu yabancı televizyonlardan kopyalıyor ve patenti getirenlere RTÜK hiç ses çıkartmıyor. Başkasına ait bir logoya nasıl patent veriyorlar o da farklı bir konu! Yarın yabancı ülkelerin birinde, Denny isimli biri televizyon kurup Türkiye'deki ''Kanal D'' logosunu alarak ekrana yapıştırsa, soranlara da ''Yahu bu Kanal Denny'' dese Türkiye'den nasıl görünür? Rezillik değil mi? İşte ne yazık ki bizim kanallar bunu yapıyor. Yazımızın devamında karşılaştırmalı olarak logolara yer verdik. 

25 yıl önce henüz mesleğin başındayken, 19 yaşımda MTV için hazırladığım logo dünya genelinde binlerce tasarım arasından seçilerek yayına hak kazanmıştı. O günün verdiği güçle hiç ara vermeden profesyonel logo tasarımları ve ekran görselleri hazırlıyorum. Televizyonculukta en çok başarı kazandığım ve uzmanlığımın en üst seviyede olduğuna inandığım, tv ekran görselleri ve tv logo tasarımı konusunu ele alıyoruz. 

Çünkü, Türkiye'de yayın yapan tv kanallarının bir çoğu alıntı çalıntı logolarla yayın yapıyor. İşin en ilginç tarafı ise RTÜK'ün bu kanalların logolarını da lisansa dahil ederek onay veriyor. Başkasına ait bir logoyu kendi isminize uyarlayarak RTÜK'e başvuruyorsunuz ve size onay veriyorlar. ''Bravo size'' demekten başka bir şey bulamıyorum. Bir TV kanalı kurulacağı zaman RTÜK logoyu inceleyip orijinal olup olmadığına karar verdikten sonra lisans vermeli diye düşünüyorum. Her patent getirene onay verilmemeli. ''Orijinal olup olmadığını nereden bileceğiz'' diyecek olursanız, ''Logoyu bana gönderin, en geç 1 gün içerisinde orijinal olup olmadığını size ileteyim.'' Yoksa alıntı çalıntı logolarla dünyaya rezil olmaya devam ederiz. 

Televizyonda, Logo, Jenerik, Kj, Kurumsal Kimlik vb. 

Ekran Görselleri Nasıl Hazırlanır? 

Ana kanallar haricindeki Türk Televizyonlarına baktığımız zaman, animasyon programlarını temel olarak öğrenen herkesin, internetten indirdikleri hazır şablon jenerikleri, kanalın ve programın konseptine uygun mu değil mi? hiç düşünmeden rastgele kopyala yapıştır düzeniyle uyguladığını görüyoruz. Bu yüzden, ekranlar Amerikalıların standart tasarımlarıyla dolup taştı. Bu durum; otomobil kullanmayı bilen herkesin ''Ben yarışçıyım'' demesi kadar komik. (Ben ya da bir başkası, her kim olursa olsun) Bu işin bir kreatif direktöre verilmesi en doğrusu. (Çalışmalarını yaptığım kanalların hemen hepsinde aynı sorunu gördüğüm için bu konuyu yazıyorum, aklınıza başka bir şey gelmesin). 

Logo ve kurumsal kimlik işi inşaat gibidir. Baştaki mühendise ''kreatif direktör'', operatörlere ise ''animatörler'' deriz. Eğer başında mühendis olmazsa o inşaat yine tamamlanır ama gece kondu olur. Bu yüzden kreatif direktörle çalışmalısınız. Eğer bu şekilde bir görev ayrımı yapılmazsa, (yapılmıyor zaten) bilgisayarın başına oturup 3b animasyon şablonu düzenleyen herkes ''Kreatif Direktörlük'' havasına girmeye başlar (Ben çok karşılaştım). Görev tanımı doğru yapılmadığı için, sektörde bu tür kişilere her an rastlamak mümkün. Ülkemizde, ''Kanalımın logosunu değiştireyim?'' diye arayış içerisine giren televizyoncular, 3D animasyon yapabilen herhangi birini bularak işini yaptırmaya çalışıyor. Bu yüzden maça 1-0 mağlup başlıyorlar. Yani ortada yapılması gereken bir inşaat var ve siz gidip mimar mühendis müteahhit bulmak yerine bu işi vinç operatörüne yaptırıyorsunuz. Binanız tamamlanıyor ama ne yazık ki ''malzeme eksik ve depreme dayanıklı değil''. İşte o vinç operatörünü yönlendirecek, plan program, proje hazırlayacak, binanın rengine kadar her şeyine karar verecek kişi olan mimar-mühendis ve hatta müteahhitle çalışmazsanız sarsıntıları derin hissedersiniz. Kanal içerisinde birisi çıkıp ''Bunu ben de yaparım'' diyerek ortaya bir logo koyar ve G.Saray'a sarı-lacivert bir tasarımla sizi dünyaya rezil eder. Eğer bunlara dikkat edilmezse, sırf rengi hoşunuza gitti diye o logoyla dünyaya rezil olabilirsiniz''. Ben ne kadar detaylı anlatırsam anlatayım, bir gerçek daha var ki çoğu kanal yöneticilerinin henüz ''Jenerik - Kapak'' terimlerinin anlamını da bilmiyor olmaları. Herkesin anlayacağı bir dille, belki bir faydam olur düşüncesiyle kapak ve jenerik nedir, yayında nasıl kullanılır anlatayım. 

Program Kapakları: ''Belgesel, Haber, Spor vb. program kategorilerini ayırmak amacıyla kullanılan video'' 

Jenerik: ''Programın içeriği hakkında çağrışımlar yapılmasına olanak sağlayan müzikli görüntülerinden oluşan açılış/giriş videosu'' şeklinde ifade edebilirim. 

Örneğin, önce ''Belgesel Kapak'' girer ve ardından ''Vahşi Doğa'' jeneriği girerek program başlar. Umarım bu konuda da yardımcı olabilmişimdir. 

Konumuza dönecek olursak yukarıda da belirttiğim gibi, ekran görsellerini hazırlamak animasyoncuların değil, ''Kreatif direktörlük işidir''. Bir logo hazırlanırken çok farklı araçlar birleştirilerek meydana getirilir. Kreatif direktörler, renk bilimi, kanalın vizyonu, konsepti, imajı, yansıtmak istediği yayın politikası ve hatta siyasi görüşünün birleşiminden ortaya bir tasarım çıkarmaktadır. Çünkü tasarımlar, kurumsal bütünlük ifade etmelidir. ''Logonun renk seçimi, okunaklı olması, çok fazla girinti çıkıntılı olmaması, logonun standart (küçük) boyutta olması, fazla ışıltılı hareketli olmaması ve gözün rahatça algılayabilmesi'' en önemli kriterlerdir. Ekranın köşesine ''havai fişek patlaması gibi'' partikül efektlerle donatılmış bir logo yerleştirmek, izleyicinin dikkatinin dağılmasına sebep olur. Gözün, yayınladığınız içeriğe değil, logoya odaklanmasına sebep olur. Logonun sağına soluna sloganlar yazmak da yine en çok yapılan yanlışlardan birisidir. Bir kanalın 4K, HD, SD, IP yayınına göre logosu planlanır, ''Bir sembol koyalım olsun bitsin değil''. Yayın formatına ve kanalın netliğine göre logonun boyutuna ve efektlerine karar verilir. Yani, derin bir televizyonculuk ve tv programcılığı bilgisi de gerektiren çok detaylı bir iştir Kreatif Direktörlük. Bir gerçek var ki, ''Hiçbir tasarım öyle şans eseri yapılmıyor. Mutlaka hazırlatan firmanın siyasi, dini hassasiyetleri, hedef kitlesi ve var olma amacı öğrenildikten sonra detaylı ve bilimsel bir çalışmayla ortaya çıkarılıyor. Nasıl çalışıldığını vurgulamak için kendimizden ''FORTUNA MEDYA'' örneği verecek olursam; bir logo tasarımı çalışacağımız zaman, önce kendi tasarım fikrimizin şablonunu hazırlıyoruz. Ardından, firmanın harf ve isim sembollerini internetten araştırıyoruz. Benzerini bizden daha önce düşünen olmuşsa hazırladığımız tasarımı hemen değiştiriyoruz. Yapılmamış olan her ne varsa, onu tasarlayarak müşterimizin logosunun bir benzerinin olmamasını sağlıyoruz. Televizyonculuk, kreatif direktörlük, renk bilimi, algıda seçicilik vb. her türlü 25 yıllık profesyonel birikimle 7-24 müşterinin taleplerine de cevap verecek biçimde çalışıp logoyu teslim ediyoruz. 

Televizyona Ekran Görsellerini Kim Hazırlar? 

Kreatif Direktörlük ajansları ya da kanal bünyesinde varsa ilgili departmanı hazırlar. Sanat Yönetmeni ya da Art Director olarak da telaffuz ediliyor ama doğrusu Kreatif Direktörlük olmalıdır. Yabancı dillerde ART (Sanat) anlamına, DIRECTOR (Yönetmen) anlamına geliyor. İlk bakışta her iki ünvan birbirinin tercümesi gibi görünse de dünya televizyonlarında kullanım şekliyle görev, yetki & sorumluluk açısından ''Kreatif Direktör, Art Direktör, Sanat Yönetmeni'' gibi 3 farklı iş olarak uygulanmalıdır. Bazı meslektaşlarım ''tümü aynı işi yapar, sadece isimler farklı kullanılıyor'' fikrini savunmaktadır. Çünkü Türk Televizyonları, bu 3 ayrı görevin hepsini tek kişiye vermektedir. O kişi de hangi ünvanı kullanmak istiyorsa onu almaktadır. Doğru olansa, Kreatif Direktöre bağlı olarak Sanat Yönetmeni & Art Direktör yetkilendirmektir. Uygulamada üçünün birbirinden farklı olduğunun daha iyi anlaşılabilmesi için her birini yetki sırasına göre tek tek açıklamam gerekiyor; 

1* Kreatif Direktör: Televizyon kanalının ekranındaki logo, animasyon, kj, jenerik vb. tüm dijital görsellerini hazırlayan ekibin başındadır. Sanat yönetmeni, metin yazarı, 3d-Cg animatör vb. kendisine bağlı ekibi vardır. Renk bilimine dayalı tamamen kendi hayal gücüyle kurumsal konsepte karar verir. Logo haricindeki hiç bir tasarımı başkası tarafından denetlenmez. Konseptini yayınlama kararı kendi inisiyatifidir. Bu özgürlüğü verirseniz başarıya ulaşır. Ben bu güven & özgürlüklerle başarıya ulaştığıma inanıyorum. Yoksa, kanal patronları bile ''Bu kırmızı olmasın, mavi olsun'' diyerek işinize karışır. İşler de bir türlü bitmez. 

2* Sanat Yönetmeni: Televizyon kanalının dekor tasarımlarını, stüdyo dizaynlarını mevcut konsepte göre tasarlayan ve uygulayan ekibin başındadır. Kreatif Direktör'e bağlı çalışır. (En büyük yardımcısıdır). Bu görevle ilgili kendisine bağlı çalışan dekor uygulama, tedarikçi vb. kişiler vardır.

3* Art Direktör: Televizyon kanalının katalog, internet, araç giydirme, kartonet vb. basılı masaüstü görsellerini hazırlayan ekibin başındadır. Mevcut kurumsal materyalleri kullanır. Kreatif Direktör'e bağlı çalışır.

ALINTI ÇALINTI TV LOGOLARI 

Hani bazı yerlerde görürsünüz ya ''Kanalların logo kullanım hakları kendisine aittir'' diye. Bu yazımızda bunu söyleyemiyoruz. Çünkü kimin eli kimin cebinde belli değil. Tasarımda benzerlikler çıkması normal ama birebir kopyalanması enteresan. Mesela aylar önce Kanal 58 yönetimini logolarının başka yerden kopyalandığı konusunda bilgilendirdik. Fakat twitter üzerinden inanılmaz bir yanıt aldık. ''Logomuzu 10 yıl önce kendimiz tasarlattık'' cevabını verdiler. Yani, logoyu kendilerinin tasarladığını zannediyorlar. Halbuki 2006'da İsviçre'den yayına başlayan 3Plus TV'nin logosu açıkça kopyalanmış. Bu kanalın yine aynı logoyla yayın yapan 4PlusTV ve 5PlusTV isimli iki kardeş kanalı daha var. Biz bunu bildiğimiz için Türkiye'deki Kanal 58'i bilgilendirmiştik. Fakat onlar yanlışa devam etmeyi tercih ettiler. 

EN İYİ JENERİK ve EKRAN GÖRSELLERİ HANGİ KANALDA? 

1* NTV

2* TRT WORLD

3* Tivibu Spor

4* ATV

5* HABERTÜRK TV

EN KÖTÜ JENERİK ve EKRAN GÖRSELLERİ HANGİ KANALDA? 

1* Flash TV 
2* Uçankuş TV

3* 1AN TV 

4* Halk TV

5* tv8,5 

EN KÖTÜ LOGO HANGİ KANALDA? 

1* Tek Rumeli TV

2* Kanal 15 Burdur

3* ÇRT Çorum

4* Kanal 16 Bursa

5* Uçankuş TV

Logo Analizi ve Logo Tasarımının Önemi 

Yukarıdaki yazımın ardından geçmişte STAR Logosu Çalıntı vb. başlıklı bir sürü haberle karşılaştık. Bu sebeple bazı detaylara inmeliyim. Bir tv kanalı logosu için çok müsait olan yıldız sembolüyle binlerce çeşit tasarım ortaya çıkarılabilir. İş öğretmek gibi olacak ama; ''Logonun okunaklı olması, çok fazla girinti çıkıntılı olmaması, renk seçimi ve gözün rahatça algılayabilmesi'' en önemli kriterdir. KRAL POP'un (tırtırlı logo) örneğinde de eleştirdiğim aynı hata STAR logosunda da yapılmış. Ülkemizde ''Kurumsal kimlik'' diye adlandırdığımız bu çalışmayı bizimle birlikte bir kaç firma 10 Bin Dolar'a profesyonelce yapıyor. Yabancı kanallarla iş yaptığım için onların işleyiş sistemini öğrenme fırsatım oluyor. En iyi ekran görselleri Almanya, Hollanda ve İsrail'de. Özellikle Viz-RT dediğimiz sistemin üreticisi İsrailli olduğu için bu konuda oldukça iyiler. Benim de uzun yıllar görev yaptığım TV5, dünyada tasarım konusunda bir dönem lider durumdaydı. Pek bilinmese de TV5, Viz-RT sistemini dünyada ilk kullanan kanallardan biri olarak ülkemize de getirmiştir. Uzun yıllar Kreatif Direktörlüğünü de üstlendiğim TV5, bu konuda benim için çok özel bir yer tutar. Şu anda Türkiye'de tahminen 7-8 kanal Viz-Trio kullanıyor. Hemen hepsi, bu sisteme geçmeden önce bizzat beni ziyaret ederek uygulamalarımızı yerinde incelemiş ve ilk bilgileri bizden almıştı. (Sonrasında da bizim ekipten transferler yapmışlardı.) Diğer televizyonların tamamına yakını da WASP kullanmakta. WASP, ekranda parlak cam hissi veren yansımasıyla kendisini belli ediyor ama belli kalıpların dışına çıkamıyor. Yani WASP kullanan kanalların hepsinin ekran görselleri birbiriyle aynı görünüyor. Bu da tipik Amerikan yayıncılık anlayışı gibi belli kalıplara dayanıyor. (Standart şablon kullanıldığı için genellikle de Amerikan bayrağı renkleri kırmızı-lacivert hakim). Viz-RT kullananlar ise ekran görsellerinin duruşu konusunda bu işten birazcık anlayanlar için hemen kalitesini ortaya koyar. Asıl konuya dönecek olursak Amerika kıtasıyla bizi ekran konusunda ayıran en önemli şey, Amerika kıtasındakilerin tasarımlarının fabrikasyon, bizim tasarımlarımızın ise (yabancılar mistik diye adlandırıyor) hassasiyetlerimizden dolayı çok çeşitlilik göstermesidir. İşte bu yüzden, TV sektöründe özellikle ekran görselleri konusunda bizden çok gerilerdeki Arjantin'deki meslektaşlarımıza işi verirseniz, elinde ''yıldız sembolü'' gibi eşsiz materyal varken gider ''kar tanesi gibi'' fabrikasyon bir logo ortaya çıkar. Herkes logonun İsrailli mi Amerikalı mı olduğunu konuşurken ben de aynı düşüncede olmama rağmen Bernardo'nun yılbaşı için camına yapıştırdığı kar tanesi stikerlarına daha çok benzetmiştim. Bir örnek daha vermek gerekirse STAR logosunun yıldızını tamamlayan her bir küçük parça bence yarasaya da benziyor. Hatta o yarasaları hepimizin çocukken katladığı kağıt uçaklara da benzetebiliriz. Sanki 5 tane uçak, uçarak gelip yıldızı oluşturmuş gibi görünüyor. Daha da farklı bir açıdan bakarsanız yarasa değil de Transformers'ın karakterlerinin baş kısmına da benzetebiliriz. İşte bunu dile getirmek istemedim çünkü bir tasarımı bir şeylere benzetmek çok kolay. Fakat bir gerçek var ki, ''Hiçbir tasarım öyle şans eseri yapılmıyor. Mutlaka hazırlatan firmanın siyasi, dini hassasiyetleri, hedef kitlesi ve var olma amacı öğrenildikten sonra ortaya çıkarılıyor. Eğer bunlara dikkat edilmezse, sırf rengi hoşunuza gitti diye G.Saray'a sarı lacivert bir logo yaparak dünyaya rezil olabilirsiniz''. İşte StarTV'nin o gün yaşadığı temel sorun da buradan kaynaklanıyor. Star yönetimi de logonun başarısızlığının farkına varmış olacak ki ilk 2 gün, ortası transparan olan logo, şimdi ortasında beyaz bir yıldızla ekrana geliyor. Bu değişim uzun süre tekrarlanır gibi. Öz Yeni Star TV derken bunu vurgulamak istemiştim.

NOT: Yetkililerden bir ricam var. Yeni bir TV Kanalı kurulumu için RTÜK'e başvurulduğunda logosunu bana gönderin. Ben size gün içerisinde o logonun orijinal mi çalıntı mı olduğunu teyit edeyim. Başvuru buna göre kabul görsün. alıntı çalıntı logolarla yayın yapılmasına izin vermeyin.